Basisinkomen *Updated*

Tot voor kort had ik er nog nooit van gehoord, het basisinkomen. Maar de laatste weken heb ik aardig wat studies en artikelen hierover, of hieraan gerelateerd, gelezen.

Wat is het basisinkomen eigenlijk?

Mijn eerste reactie toen ik hier uitleg over kreeg was: "dit is de huidige uitkering." Na wat verder lezen en meer uitleg krijgen van chasalin kwam ik er achter dat het dit echt niet is. Het basisinkomen geld voor iedereen. Dit is een normaal basis loon wat iedereen krijgt, ongeacht of hij/zij werkt of niet. Dit loon zou genoeg moeten zijn om iedereen zijn financiële zorgen weg te nemen, om er voor te zorgen dat iedereen huur/gas/licht/water/verzekeringen en voedsel kan betalen en op een normale manier kan leven.

Willen mensen dan nog wel werken?

Ik hoor mensen denken wat ik ook dacht: "Maar dan gaan de meeste mensen thuis zitten." Dit blijkt niet waar te zijn, diverse proeven tonen aan dat mensen die in beslag genomen worden door financiële problemen minder gemotiveerd werken en vooral dat alledaagse rompslomp als de kosten om een auto te laten repareren of een nieuwe wasmachine te betalen daadwerkelijk een schadelijke invloed hebben op iemands IQ. Uit het onderzoek 'Waarom arme mensen domme dingen doen' blijkt heel duidelijk dat dezelfde mensen als ze arm worden er 13 punten in IQ op achteruit gaan. Dit is vergelijkbaar met b.v. een nacht niet slapen of verslaafd zijn aan alcohol. Dus op dat punt zou een basisinkomen al helpen zodat mensen hun 'psychische bandbreedte' daadwerkelijk kunnen gebruiken om te werken.

Zijn mensen dan wel gemotiveerd om te werken?

Wat in het onderstaande filmpje wetenschappelijk onderbouwd word is dat mensen veel liever werken voor de extra's in hun leven dan voor hun basis behoefte, ze zijn hier extra door gemotiveerd, die nieuwe luxere auto is tenslotte veel leuker om voor te werken dan om je maandelijkse huur te betalen. Dus een basisinkomen zou er voor zorgen dat de mensen die werken daadwerkelijk gemotiveerd zijn om harder te werken want ze werken voor de leuke dingen in hun leven. Geef toe, iedereen is veel gemotiveerder om te werken voor iets als een luxere auto of een nieuwe computer dan om de maandelijkse huur of hypotheek te betalen. Ook hierin biedt het basisinkomen een goede oplossing.

Daarnaast is het apart om te ontdekken dat de onderzoeken die in dit filmpje aangehaald worden al jaren bekent zijn maar dat het bedrijfsleven hier niets mee doet. Om de een of de andere reden leeft er bij zowel het bedrijfsleven als de politiek het idee dat straffen en belonen het beste systeem is, dit blijkt niet het geval te zijn en dat is al jaren bekent en bewezen. Wat in het filmpje al gezegd word: "Iedereen weet in zijn hart dat betrokken worden en inspraak hebben een veel grotere motivator is dan een maandelijks loon zonder enige vrijheid. De wetenschap weet het ook al jaren."

Ik vraag me dan waarom onze maatschappij dan niet zo werkt? Tenslotte word het op basisscholen al jaren toegepast, betrek de kinderen bij de les op een persoonlijke manier en ze letten beter op. Waarom snappen bedrijven dat dan niet? Er zijn wel bedrijven die het wel snappen, neem een voorbeeld als Google, de ontwikkelaars daar mogen 20% van hun tijd spenderen aan hun eigen projecten. Uit het filmpje blijkt dat juist daar de meeste successen van Google uit voortkomen, dingen als Gmail, Google Maps en veel meer.

In Amerika zijn er inmiddels bedrijven die met het ROWE systeem werken (word ook vermeld in het filmpje), dit houd in de basis in dat het niet uitmaakt wanneer je werkt, hoe lang je werkt of zelfs maar waar je werkt, als je werk maar gedaan is. Dit systeem leidt tot een grote vorm van vrijheid, iets waar grote bedrijven bang voor zijn want de gedachtegang is dat mensen niet meer zullen werken of in ieder geval hun werk niet naar behoren zullen doen. Maar wat valt op? Mensen die in een soort van keurslijf gedwongen worden, die elke minuut moeten verantwoorden en op die manier micromanaged worden zijn vaker ziek, leveren slechter werk en hebben minder plezier in hun werk. Ook hebben die mensen geen hart voor het bedrijf waar ze werken en zijn dus minder snel bereid om iets extra's te doen of om iets te doen wat ze niet strikt genomen hoeven te doen.

Mijn ervaringen

Dit heb ik zelf heel duidelijk meegemaakt, bij een bedrijf was ik hoofd systeembeheer, had ik grote vrijheid in mijn keuzes en mijn overwerk, werd er makkelijk gedaan als ik eens een middag een uurtje eerder weg wou of een keer een dag een uurtje later wou beginnen aangezien mijn werk altijd af was op tijd en van goede kwaliteit. Helaas ging dit bedrijf door geschuif met aandelen e.d. vrij spontaan failliet.

Daarna kwam ik te werken bij een bedrijf, weer als systeembeheerder, dit keer de enige, met een manager boven mij. Een manager die alles zelf wou beslissen maar die ondertussen vond dat systeembeheerder mislukte ICT-ers waren want anders hadden ze wel een vak geleerd (heeft hij letterlijk tegen mij gezegd in mijn eerste week daar) en zelf absoluut niets snapte van systeembeheer. Dit bedrijf wou van minuut tot minuut weten wat het personeel deed, deed verschrikkelijk wantrouwig en verdacht bij voorbaat iedereen er van dat ze de kantjes er afliepen. Dit was niet alleen de houding van mijn manager maar van de hele directie. Hier voerde ze regels in zoals 'mensen die roken moeten verplicht elke dag een kwartier overwerken want die nemen meer pauzes.' Toen ik eens ging vergelijken hoeveel pauzes de rokers namen en hoeveel pauzes de niet rokers (heel goed te zien aan de hand van computer gebruik en telefoon gebruik) bleek heel duidelijk dat er geen verschil in de pauzes zat. De niet rokers gingen namelijk gewoon mee met de rokers in hun pauze tijd en er waren in het hele bedrijf gemiddeld genomen geen mensen die hun pauzetijden overschreden, natuurlijk waren daar uitzonderingen in maar die waren er zowel onder de rokers als niet rokers en het waren er heel weinig.

Een ander punt wat mij toen al opviel, de mensen die hun pauzes gebruikte om daadwerkelijk even naar buiten te gaan (de rokers dus) waren stukken productiever. Toen ik het hier met een van mijn collega's over had, in dit geval een niet roker, is hij eens een week of twee gaan proberen elke keer met de rokers mee naar buiten te gaan. Ook hem viel het op dat als hij even frisse lucht had gehad en even zijn gedachten verzet had door over andere dingen te praten dan werk hij daarna stukken meer energie had om de laatste paar uur van de dag ook nog productief te zijn. Toch waren dit de mensen die verplicht moesten overwerken.

En wat viel mij nou uiteindelijk op? Ook aan mijzelf trouwens. Het ziekteverzuim was hoger, mensen gingen sneller op zoek naar een andere baan en vooral, mensen vonden het niet belangrijk of het goed ging met het bedrijf, ze hadden het gevoel dat ze voor oplichters werkten en hadden geen goed woord over voor hun bazen. Ik dacht toen dat het gewoon aan de manier waarop dit bedrijf met hun personeel omging lag. Echter, dit is geen uitzonderingen, bij heel veel bedrijven gelden dit soort regels, worden mensen micromanaged en moeten zoveel mogelijk declarabel zijn. Dit heeft bij mijn laatste werkgever geleid tot gigantische security problemen want beveiliging inbouwen in je software kost uren en winst moest maximaal zijn, de oplossing was mij inhuren, mij een goed Intrusion Detection System op te laten zetten en het probleem in de software te negeren. En toen de IDS draaide mij er weer uit gooien want mijn uren waren niet declarabel als security expert. Wat ook niet hielp was dat ik niet voor ze wou gaan liegen over de veiligheid van hun software.

Op deze manier is personeel niet gemotiveerd om eens wat extra te doen voor het bedrijf, als een bedrijf mij elke dag 15 minuten laat overwerken omdat ze mij er bij voorbaat van verdenken dat ik de kantjes er af loop terwijl ik voor het verplicht werd elke dag een half uur overwerkte zonder het ooit te declareren gewoon omdat ik er van houd om dingen af te ronden dan is mijn reactie om ook precies die 15 mins over te werken en dan alles te droppen, probleem met de server? Sorry, ik ben vrij. Kost het ons geld? Niets mee te maken, mijn contract zegt nergens dat ik mijn vrije tijd in het bedrijf moet steken en het zegt wel dat overwerk een dag van te voren aangekondigd moet worden en uitsluitend in overleg plaats vind. En vind je het gek? Als een bedrijf hart voor zijn personeel heeft dan heeft het personeel hart voor het bedrijf. Toen ze die regel nog niet ingevoerd hadden zou ik desnoods tot 10 uur 's avonds gebleven zijn als er problemen waren, wat ik in het begin ook daadwerkelijk regelmatig deed.

Mentaliteit

Wat ik niet snap is waarom onze overheid en het bedrijfsleven dit niet massaal gebruikt. Deze kennis is aanwezig, de onderzoeken die het bewijzen zijn ook voorhanden, al jaren. En toch is de mentaliteit dat alles strenger moet en dat mensen zowat stuk gewerkt worden voor zo min mogelijk geld want het is crisis. Dat de banken hun managers al weer 20% salaris verhoging geven doet er niet toe, het personeel moet nog steeds inleveren en harder werken. Zie ook het artikel op nrc.nl geheten 'Fluim' en het artikel 'ABN Amro en het iets te creatieve zelfbeeld van de bankier' op decorrespondent.nl, beide geven ze aan hoe misplaatst deze salarisverhoging is en hoe erg dit een teken is dat het denken van de bank top niet veranderd is door de crisis en ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nog steeds niet nemen.

De mentaliteit die ten grondslag ligt aan het idee dat er zoveel mogelijk geld verdient moet worden ten koste van alles is het probleem van deze samenleving. Geld is een middel om je leven makkelijker te maken, het moet niet het doel zijn. Net als dat je werkt om in je onderhoud te kunnen voorzien en het niet zo moet zijn dat je in je onderhoud voorziet om maar te kunnen werken.

Veranderingen

Al deze onderzoeken wijzen voor mijn gevoel dat er een verandering nodig is van mentaliteit. Op alle gebieden. Laat burgers meepraten in de politiek, geef ze de optie om ideeën aan te dragen en te weten wat er speelt en vooral, luister naar ze. Je zult zien dat mensen geïnteresseerd zullen zijn, meer vertrouwen krijgen in de politiek en beter begrijpen wat er speelt. Een keer in de vier jaar je stem afgeven is niet voldoende, zeker niet als de politici daarna al hun verkiezingsbeloften gewoon vergeten. Geef ze inspraak en laat ze meedenken en luister. Dat werkt. Het werkte in het oude Griekenland, het werkt in het moderne IJsland. Het kan hier ook werken mits voorzichtig en juist geïmplementeerd. Dit is het idee van 'liquid democracy' zoals de PiratenPartij het voorstaat, ik weet niet of hun uitvoering de juiste is maar het is in ieder geval een goed begin.

Ook in het bedrijfsleven geldt dit, laat je personeel meedenken, ideeën aandragen en luister er naar, als je het idee afwijst motiveer dit dan goed zodat het personeelslid wat het aandraagt niet denkt dat hij of zij genegeerd word. Je zult zien dat er de mentaliteit ontstaat zoals bij het eerste bedrijf wat ik noemde, mensen die vrijwillig overwerken, mensen die meedenken over wat het beste is voor het bedrijf, mensen met hart voor de zaak.

Als laatste link wil ik nog het artikel op gewoon-nieuws.nl aanhalen: "Basisinkomen: de oplossing voor economische en sociale problemen." In dit artikel beargumenteerd zelfs een oud topman van de Rabobank dat het basisinkomen een goed idee is en een hele hoop problemen die er nu spelen kan oplossen.

Mijn conclusie

Ik was negatief over het basisinkomen in het begin maar sinds ik hier wat serieuzer over ben gaan lezen en nagedacht heb over mijn eigen ervaringen raak ik steeds positiever. Ik ben er van overtuigd dat de mentaliteit van straffen en belonen goed werkt bij opvoeden en tot op zekere hoogte ook toegepast moet worden in het bedrijfsleven maar ik weet heel erg zeker dat betrokkenheid en inspraak een veel grotere motivator zijn. Ik weet daarnaast uit eigen ervaring dat financiële problemen zo een groot deel van je gedachten kunnen innemen dat de concentratie of de motivatie vinden om een goede sollicitatie brief te schrijven erg lastig is. Dus ik denk dat mensen in een uitkering straffen en te werk stellen indien ze niet snel genoeg een baan vinden of niet bereid zijn hun hele leven achter zich te laten om aan de andere kant van dit land een baan te vinden heel erg demotiverend en negatief werkt.

Het basisinkomen is denk ik een goede stap om deze mentaliteitsverandering mee te beginnen.

*Update 27-06-2014* Mijn broer wees mij naar aanleiding van dit stuk op dit artikel op decorrespont.nl, ik had het al een keer eerder gelezen en het geeft een heel goed overzicht van diverse experimenten die er al gedaan zijn met een basisinkomen in diverse landen en de resultaten hiervan: Waarom we iedereen gratis geld moeten geven